Radioactief afval lijkt op gewoon afval
Bij elke menselijke activiteit ontstaat er afval. Er ontstaat ook afval bij het gebruik van radioactieve stoffen in de geneeskunde, de landbouw, de industrie, in wetenschappelijk onderzoek en bij de productie van elektriciteit in kerncentrales. Radioactief afval bestaat uit allerlei stoffen, materialen, gereedschappen, toestellen, leidingen en beschermende kledingstukken die niet meer gebruikt kunnen worden.
Wat is het verschil met gewoon afval?
Radioactief afval bevat stoffen die ioniserende straling uitzenden. Die straling is bijzonder energierijk. Ze kan veranderingen aanbrengen in de materie waarin ze doordringt. Daardoor kan ze levende weefsels beschadigen en is ze gevaarlijk voor mens en milieu.
Radioactiviteit dooft uit met de tijd. Maar zolang de radioactiviteit in het afval niet gedaald is tot een niveau dat aanvaardbaar is voor de volksgezondheid, moet er nauwlettend op toegezien worden dat de straling geen schade kan toebrengen aan mens en milieu.
Het grootste deel van het radioactieve afval ontstaat in de bedrijven die betrokken zijn bij de productie van elektriciteit door kernenergie. In een kerncentrale wordt, naast de verbruikte kernbrandstof, dagelijks radioactief afval geproduceerd. Het gaat onder meer om vervangstukken (zoals buizen, kleppen), afval van water- of gaszuiveringsinstallaties (zoals slijk en filters) en beschermingsmaterialen (zoals handschoenen).
Bij de ontmanteling worden niet meer gebruikte kerninstallaties vrijgemaakt van radioactieve besmetting. De besmette uitrustingen worden gedemonteerd en de besmette oppervlakken worden afgeschraapt. De materialen en uitrustingen die volledig ontsmet zijn, kunnen gerecycleerd worden of zoals gewoon industrieel afval afgevoerd worden. De rest is radioactief afval.
In ziekenhuizen gebruikt men dagelijks radioactieve stoffen en ioniserende straling, zowel om ziekten op te sporen als om ze te behandelen. Bepaalde voedingsmiddelen worden bestraald om ziektekiemen te doden en ze langer te kunnen bewaren. Radioactieve materialen worden ook gebruikt om defecten in lasnaden op te sporen zonder de lasnaden zelf te beschadigen. Het gebruik van deze radioactieve stoffen levert radioactief afval op.
Door de productie van radium en uraniumoxide is de site van Umicore in Olen radiologisch verontreinigd. Bij de sanering ervan komen radioactieve stoffen vrij. Niet alle radiumhoudende radioactieve stoffen hebben het statuut van afval verkregen
Lees meer
Sommige types van stoffen hebben momenteel nog niet het statuut van radioactief afval, maar zouden het later kunnen verwerven. Dat is het geval voor natuurlijke radioactieve stoffen (naturally occuring radioactive materials; NORM), grondstoffen met niet te verwaarlozen concentraties van natuurlijke radionucliden die bij bepaalde industriële activiteiten worden gebruikt.
Voor het beheer op korte termijn wordt het radioactieve afval (geconditioneerd of niet) hoofdzakelijk gerangschikt op basis van het activiteitsniveau en de aard van de stralingen die het afval uitzendt. Voor het beheer op lange termijn wordt het geconditioneerde radioactieve afval ingedeeld op basis van het activiteitsniveau en de halveringstijd.
Lees meer