Radioactief afval in opslag wordt door NIRAS nauwgezet opgevolgd en gecontroleerd. Dat doen we samen met onze industriële dochteronderneming Belgoprocess, die onze opslaggebouwen in Dessel exploiteert. In september 2020 voerden we bijvoorbeeld visuele inspecties uit op verglaasd hoogactief afval. Net als bij de vorige controles werden er geen afwijkingen vastgesteld.
Verglaasd hoogactief afval ontstaat bij de opwerking van verbruikte splijtstoffen uit kerncentrales. Bij opwerking worden herbruikbare stoffen gescheiden van niet-herbruikbare producten of ‘splijtingsproducten’. Die laatste beschouwen we als afval. Ze zijn hoogactief en worden versmolten met glas, dat daarna in een roestvrijstalen container gaat.
Steekproef via getuigenvaten
Het verglaasde hoogactieve afval ligt veilig opgeslagen bij Belgoprocess in Dessel. Daar volgt NIRAS het net als het andere afval op via een programma van visuele inspecties. Het inspecteren van hoogactief afval is bijzonder arbeidsintensief. Daarom gebeuren de controles periodiek en via een steekproef.
Eind september werd het verglaasde hoogactieve afval geïnspecteerd dat NIRAS in 2007 accepteerde. Het afval werd voor de tweede keer aan een visuele controle onderworpen. Vijf ‘getuigenvaten’ dienden als steekproef voor het hele afvallot.
Operatoren van Belgoprocess voerden de inspecties uit. Zij keken vooral na of de fysieke toestand en de stralingsintensiteit van de vaten evolueren volgens de verwachtingen. Dat is belangrijk: de evolutie moet overeenstemmen met de strenge eisen die werden opgelegd tijdens de acceptatie.
Semi-geautomatiseerd systeem
De vaten met verglaasd hoogactief afval worden bewaard in metalen kokers waar een krachtig ventilatiesysteem er lucht langs blaast. Zo worden ze op een gecontroleerde manier afgekoeld. Dat is nodig omdat het afval nog tientallen jaren warmte afgeeft.
Een afvalvat uit zijn koker halen gebeurt met een semi-geautomatiseerd systeem, vanop afstand aangestuurd door de operatoren van Belgoprocess volgens een strikte procedure. Onder meer via een speciale laadhuls, brugkranen en een lift wordt het vat volledig afgeschermd naar een inspectieruimte gebracht.
Veiligheid garanderen
In de inspectieruimte controleren de operatoren de temperatuur van het afvalvat, de stralingsintensiteit en de uitwendige toestand van de container. Dat doen ze vanachter een loodglasvenster van 1,2 meter dik en met handmanipulatoren. Om het vat na de visuele inspectie weer in de koker te plaatsen wordt dezelfde procedure gevolgd, maar in de omgekeerde volgorde. Al die handelingen verlopen erg traag om de veiligheid te garanderen.
In prima staat
Het resultaat van de visuele inspecties in september was positief. Net als bij vorige inspecties werden er geen afwijkingen vastgesteld ten opzichte van de criteria die door NIRAS werden opgelegd bij de acceptatie van het afval. Daaruit mogen we besluiten dat het hele lot met verglaasd hoogactief afval uit 2007 nog altijd in prima staat verkeert.
