De oppervlaktebergingsinstallatie moet op elk moment veilig zijn, zowel vandaag als in een verre toekomst. Opeenvolgende barrières uit onder meer beton en mortel zonderen het afval af en sluiten de radioactieve stoffen in. Controles van het afval en monitoring van de installatie dragen bij aan de veiligheid tijdens alle levensfasen van de bergingsinstallatie.
Modules aan het aardoppervlak
Bij oppervlakteberging wordt laag- en middelactief kortlevend afval geborgen in modules aan het aardoppervlak. Het is een duurzame oplossing die het afval op lange termijn insluit en afzondert van mens en milieu. Het concept wordt al op verschillende plaatsen ter wereld toegepast.
Meerdere barrières
In een oppervlaktebergingsinstallatie schermen meerdere barrières het afval af van de omgeving. Als een barrière het minder goed doet dan verwacht, blijven de andere de veiligheid verzekeren. Zowel tijdens de 350 jaar waarin de installatie onder toezicht staat als daarna.
Passief systeem
Zodra al het afval in de installatie geborgen is, worden de modules afgesloten door een permanente afdekking. De bergingsinstallatie is opgevat als een passief systeem: toekomstige generaties hoeven niet meer tussenbeide te komen om de veiligheid te garanderen.
Vat gevuld met mortel
Het radioactieve afval dat in de oppervlaktebergings-installatie terechtkomt, is eerst verwerkt. Bij die verwerking wordt het volume van het afval verkleind en worden de radioactieve stoffen ingesloten in een metalen vat. Dat vat wordt opgevuld met mortel. Het resultaat is een vast en compact eindproduct, klaar om een monoliet van te maken.
Bulkafval – vooral afkomstig van ontmantelingsactiviteiten – gaat rechtstreeks in een betonnen kist met binnenin een stalen mand die het afval omsluit.
Monolieten
Een monoliet ontstaat in de Installatie voor de productie van monolieten (IPM). Daar wordt het afval in een caisson geplaatst. Dat is een betonnen kist met een wand van 12 cm dik, die vervolgens wordt opgevuld met mortel.
De monolieten verzekeren de veiligheid op korte en lange termijn. Ze vereenvoudigen ook het transport en het stapelen in de bergingsinstallatie. Monolieten laten bovendien toe het afval terug te nemen uit de installatie, mocht dat ooit gewenst of nodig zijn.
Lees meer
Bergingsmodules
De bergingsmodules vormen een volgende barrière om het radioactieve afval in te sluiten en af te zonderen van mens en milieu. Het zijn de betonnen bunkers waarin de monolieten met afval geborgen worden.
Elke module is opgetrokken uit gewapend beton van 70 cm dik en biedt plaats aan zo’n 900 monolieten. Tijdens de exploitatiefase beschermt een stalen dak de modules tegen weer en wind.
Lees meer
Afdekking
Wanneer de laatste monolieten met afval geborgen zijn, wordt het stalen dak vervangen door een aarden afdekking. De vier meter dikke afdekking zal bestaan uit verschillende lagen en zorgt ervoor dat de installatie gedurende vele honderden jaren intact blijft.
Ze beschermt onder meer tegen water, vries- en dooicycli, gravende dieren en boomwortels. De afdekking geeft de bergingsinstallatie op termijn de vorm van twee heuvels in het landschap.
Lees meerNIRAS bereidt de bouw van de bergingsinstallatie voor tot in de kleinste details. Om de veiligheid van de installatie te garanderen testen haar wetenschappers alle materialen en constructietechnieken eerst uit in verschillende proef-opstellingen. Alle onderdelen van de bergingsmodules, de afdekking en de monolieten worden nagebouwd op ware grootte. Ook tijdens de bouw van de bergingsinstallatie zal NIRAS haar technieken voortdurend blijven optimaliseren via onderzoeksprogramma’s.
Lees meer
Monitoring en toezicht
Niet enkel de barrières die het afval inkapselen zorgen voor de veiligheid van de bergingsinstallatie. De installatie zal na de exploitatie ook actief opgevolgd worden met een uitgebreid monitoringprogramma.
Onder andere de bodem, het grondwater en de toestand van de betonnen modules worden gecontroleerd. Robottoestellen in de inspectieruimtes onder de bergings-modules inspecteren de modules ook op scheuren en insijpelend water.
Lees meer
Levensfasen van de bergingsinstallatie
De oppervlaktebergingsinstallatie heeft verschillende levensfasen. In elke fase staat de veiligheid van mens en milieu centraal. Wanneer het laatste afval geborgen is, wordt de installatie nog 300 jaar lang actief gemonitord.
Lees meer
Behoud van kennis over de berging
Uiteindelijk blijven er van de bergingsinstallatie enkel twee heuvels over in het landschap. Het is belangrijk dat ook toekomstige generaties nog weten dat er onder die heuvels radioactief afval geborgen werd.
Een werkgroep legt zich daarom toe op een systeem dat alle technische informatie over de berging bijhoudt en correct doorgeeft aan volgende generaties. Ze werkt daarnaast aan verschillende initiatieven om de herinnering aan de installatie levend te houden in de regio.
Lees meer