Het laag- en middelactieve kortlevende afval in ons land wordt over enkele jaren geborgen in een oppervlaktebergingsinstallatie in Dessel. Voor het hoogactieve en/of langlevende afval stelt NIRAS een systeem van geologische berging op Belgisch grondgebied voor als eindbestemming. Een woordje uitleg bij beide bergingsconcepten.
Berging biedt een definitieve oplossing voor het langetermijnbeheer van radioactief afval. Drie basisprincipes – het afval afzonderen, insluiten en vasthouden – zorgen voor de veiligheid van de berging. Zowel vandaag als in een verre toekomst. Cruciaal daarbij is dat er op geen enkel moment risico’s ontstaan voor mens of omgeving.
Twee bergingsconcepten
Oppervlakteberging
Laag- en middelactief kortlevend afval heeft na enkele honderden jaren het grootste deel van zijn radioactiviteit verloren. Het komt daarom in aanmerking voor berging aan de oppervlakte. De berging moet honderden jaren veilig zijn.
NIRAS werkt in Dessel een oppervlaktebergingsproject uit voor het laag- en middelactieve kortlevende afval in België. Het project wordt gerealiseerd in nauwe samenwerking met de lokale bevolking.
Geologische berging
Hoogactief en/of langlevend afval moet tien- tot honderdduizenden jaren worden afgezonderd van mens en milieu. Een geologische of ondergrondse berging is de meest geschikte eindbestemming voor dit type afval. Hoogactief afval geeft naast radioactieve straling ook warmte af.
Net als het oppervlaktebergingsproject in Dessel, moet het langetermijnbeheer van het hoogactieve en/of langlevende afval in ons land kunnen steunen op een breed maatschappelijk draagvlak.
Hoe werkt oppervlakteberging?
Afzonderen
In een oppervlaktebergingsinstallatie zonderen opeenvolgende barrières het laag- en middelactieve kortlevende afval af van het leefmilieu:
- Het afval wordt verwerkt en ingekapseld in metalen vaten.
- De afvalvaten worden in een betonnen kist geplaatst en vastgezet met mortel. Zo ontstaat een monoliet.
- De monolieten worden geborgen in betonnen bunkers of ‘bergingsmodules’ onder de bescherming van een tijdelijk vast dak.
- Een afdekking uit verschillende lagen zal het dak op termijn vervangen.
Insluiten en vasthouden
De installatie sluit de radioactieve stoffen in en houdt hun straling vast:
- Fysisch, door de afdekking, de modules en de monolieten.
- Chemisch, door het geheel van barrières in beton of cement.
Hoe werkt geologische berging?
Afzonderen
Het hoogactieve en/of langlevende afval wordt geborgen in een stabiele laag diep onder de grond. Zo blijft het gedurende honderdduizenden jaren afgezonderd van mens en milieu.
Insluiten
Voor het afval geborgen wordt, wordt het veilig verpakt in een meerlagige verpakking:
- Het middelactieve langlevende afval wordt verpakt in een betonnen kist en vastgezet met mortel. Het geheel vormt een monoliet.
- Voor het hoogactieve afval is een supercontainer ontworpen.
De monolieten en de supercontainers worden geborgen in aparte ondergrondse galerijen. Na de bergingsoperatie worden de galerijen opgevuld met cement en specifieke materialen.
Vasthouden
De stabiele geologische laag rond het bergingssysteem vormt een natuurlijke barrière die de radioactieve stoffen vasthoudt. Ook op erg lange termijn, wanneer de kunstmatige barrières rond het afval minder sterk worden.
In de diepe ondergrond verspreiden de radioactieve stoffen zich immers zo traag dat ze bijna volledig uitdoven binnen het bergingssysteem. Als de stoffen na honderdduizenden jaren toch vrijkomen in het milieu zijn ze voldoende verdund en verspreid, en niet meer gevaarlijk.
