De renovatiewerken aan de oudste toegang tot het ondergrondse laboratorium HADES in Mol zijn achter de rug. Begin oktober werden de nieuwe ophaalinstallatie, het nieuwe ophaalgebouw en de opgefriste schacht in gebruik genomen. De toegankelijkheid van HADES is op deze manier verzekerd voor de komende decennia.
Diep in de Antwerpse Kempen, in de bossen rond Mol, bevindt zich het ondergrondse onderzoekslaboratorium HADES. NIRAS en SCK CEN voeren er al veertig jaar baanbrekend onderzoek uit naar de geologische berging van hoogactief en/of langlevend afval. Dat doen ze binnen EURIDICE, hun economisch samenwerkingsverband.
HADES is het oudste ondergrondse laboratorium ter wereld dat gebouwd werd in weinig verharde klei, met als doel onderzoek te doen naar geologische berging van radioactief afval. Het ligt op een diepte van 225 meter.
Ingebruikname
Om de bereikbaarheid van HADES ook in de toekomst te verzekeren, gingen er vorig jaar renovatiewerken van start aan een van de twee toegangen tot het lab. De oudste toegangsschacht, die werd uitgegraven in het begin van de jaren 1980, kreeg een grondige opknapbeurt.
De oude ophaalinstallatie, de bijbehorende gebouwen en de noodladder werden verwijderd en de schacht werd volledig ontmanteld. Ze maakten plaats voor een op maat gemaakte ophaalinstallatie en een nieuw ophaalgebouw. Door het ontbreken van een wetgevend kader in eigen land werd de ophaalinstallatie gebouwd en gekeurd volgens de Duitse regelgeving. De vernieuwingsoperatie duurde ongeveer anderhalf jaar.
De ophaalinstallatie is nu dus klaar om in gebruik te nemen. Daardoor kan de oudste toegangsschacht opnieuw dienstdoen als nooduitgang en voor het vervoer van materiaal, personeel en bezoekers. En dat voor de komende twintig jaar, want ook de exploitatievergunning voor de ondergrondse tewerkstelling in dit unieke laboratorium werd dit jaar hernieuwd.
Veilig en uitvoerbaar
Tijdens de renovatiewerken ging het onderzoek in HADES gewoon voort. In het lab vinden tal van grootschalige tests, technische demonstraties en experimenten plaats. Aan de hand daarvan bestudeert NIRAS of geologische berging in klei veilig, technisch haalbaar en betaalbaar is.
De voorlopige onderzoeksresultaten tonen alvast aan van wel. Dat stemt overeen met de conclusie van ander wetenschappelijk onderzoek in binnen- en buitenland: namelijk dat berging in een diepe geologische laag een veilige en uitvoerbare oplossing kan zijn voor hoogactief en/of langlevend afval.
Maatschappelijk project
Het is aan de federale regering om te beslissen wat er met het hoogactieve en/of langlevende afval gaat gebeuren. NIRAS heeft daarover een voorstel ingediend bij haar voogdijoverheid: de ministers bevoegd voor Economische Zaken en voor Energie. Daarin wordt een systeem van geologische berging op Belgisch grondgebied naar voren geschoven als eindbestemming voor dit afvaltype.
Die eindbestemming moet niet alleen technisch en wetenschappelijk helemaal op punt staan, ze moet ook gedragen worden door de samenleving. NIRAS wenst daarom de komende jaren een maatschappelijk project uit te voeren samen met alle belanghebbenden rond het besluitvormingsproces voor het langetermijnbeheer van hoogactief en/of langlevend afval: een proces waarin iedereen zich kan vinden en dat meerdere generaties zal omspannen.
In HADES zelf zal in elk geval nooit radioactief afval geborgen worden.
Benieuwd naar hoe de vernieuwde toegang tot het onderzoekslaboratorium HADES eruitziet? Bekijk dan hieronder het filmpje over de ingebruikname.
