Sinds de zomer van 2018 geeft NIRAS advies aan het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) bij vergunningsdossiers over nucleaire installaties. Door ons al in de vergunningsfase te betrekken, kunnen toekomstige afvalstromen beter beheerd worden en kan rekening worden gehouden met de latere ontmanteling van de installaties.
Elke inrichting in ons land die wil werken met radioactieve stoffen die risico’s inhouden voor mens en milieu – zoals kerncentrales of ziekenhuizen – moet daarvoor een aanvraag indienen bij het FANC. Tijdens de procedure die daarop volgt, is het FANC in bepaalde gevallen verplicht om het advies van NIRAS in te winnen. Wouter Schroeders en Ronny Simenon van NIRAS geven tekst en uitleg bij de adviesrol.
Waarover geeft NIRAS advies?
Wouter Schroeders: “Wie bijvoorbeeld een nieuwe nucleaire installatie wil bouwen, moet bij zijn vergunningsaanvraag informatie toevoegen over het radioactieve afval dat die installatie zal produceren en over de latere ontmanteling. In overleg met het FANC hebben we op voorhand nauwkeurig vastgelegd welke informatie dat moet zijn.”
“De bedoeling van die aanpak is om toekomstige afvalstromen vandaag al in kaart te brengen en na te gaan of NIRAS het verwachte radioactieve afval veilig kan beheren. In de eerste plaats op korte termijn, in onze bestaande verwerkings- en opslaginstallaties, maar ook met het oog op de definitieve berging van het afval. ‘Vooruitdenken’ is hier het sleutelwoord.”
Wanneer is het advies van NIRAS wettelijk vereist?
“Het advies is een verplichting bij vergunningsaanvragen die gaan over nucleaire installaties waar bijvoorbeeld relatief grote hoeveelheden radioactieve stoffen aanwezig zijn. Denk aan de kernreactoren en aan de gebouwen waar gebruikte splijtstoffen liggen opgeslagen. Of aan bedrijven waar gewerkt wordt met krachtige, industriële bestralingsapparaten.”
“Als een exploitant of een toekomstige exploitant een vergunning aanvraagt om zo’n installatie te bouwen, aan te passen of over te dragen, is er een advies van NIRAS nodig. Dat geldt ook voor de vergunningsaanvragen om een installatie van dat type te ontmantelen. Bij installaties waar kleinere hoeveelheden radioactieve stoffen aanwezig zijn – zoals in ziekenhuizen, universiteiten of in de industrie – is een advies van NIRAS enkel verplicht in welbepaalde gevallen.”
“We brengen toekomstige afvalstromen in kaart en gaan na of we die veilig kunnen beheren.”
Wouter Schroeders, NIRAS
Hoe gaat NIRAS te werk om advies te geven over toekomstig afval?
Ronny Simenon: “Op basis van de informatie uit de vergunningsaanvraag bekijken we welk type radioactief afval de installatie zou produceren en hoeveel. Voor bepaalde afvalstromen bestaan er al scenario’s om het afval te beheren, voor andere tracht NIRAS om tijdig zulke scenario’s uit te werken. In dat laatste geval doen we in het advies voorstellen aan de exploitant en worden er voorwaarden opgelegd om te verzekeren dat de toekomstige beheermethode correct kan worden toegepast.”
“Het FANC kreeg een tijdje geleden bijvoorbeeld een aanvraag van een ziekenhuis: dat wou in de strijd tegen prostaatkanker werken met een radioactieve stof die nog nooit eerder vergund was in België. Wij hebben toen bekeken welk soort afval het gebruik van die stof zou creëren en of we dat afval veilig konden beheren. We gingen met andere woorden na of er een geschikt transport-, verwerkings-, opslag- en bergingsscenario voor bestond. Dat bleek het geval, dus konden we een positief advies geven.”
NIRAS adviseert ook van bij de vergunningsfase over de ontmanteling van nucleaire installaties. Wat betekent dat?
“Bij de ontmanteling ontstaan verschillende afvalstromen. Het radioactieve afval – bijvoorbeeld geactiveerd beton – moet worden afgevoerd naar NIRAS. Voor ons is het daarom belangrijk om zo vroeg mogelijk alle informatie te hebben over de aard en de hoeveelheid van dat radioactieve afval.”
“De adviesronde die nu bij bepaalde belangrijke vergunningsaanvragen hoort, helpt daarbij. Door vandaag proactief te zijn, kunnen we maatregelen voorstellen die de ontmanteling later vereenvoudigen.”
“Door vandaag proactief te zijn, moet de exploitant meer rekening houden met de latere ontmanteling van zijn installatie.”
Ronny Simenon, NIRAS
Wat doet het FANC met het advies van NIRAS?
Wouter Schroeders: “Het FANC beslist of ons advies en onze aanbevelingen worden meegenomen in de verdere vergunning. Bijvoorbeeld door de exploitant extra vergunningsvoorwaarden op te leggen rond het beheer van radioactief afval.”
Ronny Simenon: “Ongeveer eens per maand komt er een nieuw dossier binnen. Daar buigen zich dan meerdere collega’s uit verschillende disciplines over, altijd in nauwe samenwerking met het FANC. NIRAS en het FANC streven immers hetzelfde doel na in dit verhaal: de veiligheid in nucleaire installaties in ons land naar een nog hoger niveau tillen.”
