Antonio Almeida Albuquerque is industrieel ingenieur in de kernfysica. In mei 2021 voegde hij zich bij het team Erkenningen van NIRAS, waar hij onze ‘Mister Measurement’ werd. Na gewerkt te hebben voor een bedrijf dat instrumenten voor het detecteren en meten van ioniserende straling ontwerpt en produceert, analyseert Antonio vandaag erkenningsaanvragen voor deze instrumenten en voert hij inspecties ter plaatse uit.
In dit interview blikt Antonio terug op zijn parcours en op zijn recentste dossier: het NIMS (Nieuw ISOCS meetsysteem) van onze industriële dochteronderneming Belgoprocess.
Antonio, professioneel maakte je een bocht van 180 graden, niet?
Antonio: “Inderdaad. Ik begon mijn carrière in toegepast onderzoek, waarbij ik de ioniserende effecten bestudeerde op elektronische componenten die bestemd zijn voor de ruimtevaartindustrie. Daarna stapte ik over naar een privébedrijf dat meetinstrumenten voor radioactiviteit ontwerpt en produceert. Ik gaf opleidingen over bepaalde systemen en installeerde er zelfs een paar op nucleaire sites in België. Met de meeste van deze sites ben ik dus vertrouwd.
In 2021 maakte ik een bocht van 180 graden: van leverancier en installateur van meetinstrumenten werd ik ‘auditor’ bij NIRAS voor nucleaire sites die radioactief afval produceren. Gezien mijn kennis van nucleaire metrologiesystemen, in het bijzonder van gammaspectrometrie, werd ik al snel Mister Measurement binnen het team. Gammaspectrometrie is een techniek voor het meten van de energie van gammastralen die uitgezonden worden door radioactieve isotopen (ook radionucliden genoemd). Deze metingen leveren informatie over het radioactiviteitsniveau van deze radionucliden en maken het mogelijk ze te identificeren.
Mijn job is in meerdere opzichten boeiend: ik analyseer de dossiers van verschillende producenten, voer inspecties uit op hun site, werk samen met verschillende actoren, zowel intern als extern, en bovenal kan ik in deze rol meer focussen op de naleving van goede praktijken.”
Het NIMS is een nieuw instrument dat zal worden gebruikt door Belgoprocess?
Antonio: “Belgoprocess vroeg de erkenning van NIRAS aan voor een nieuwe ISOCS-detector (In Situ Object Counting System). Het gaat om een mobiel gammaspectrometrie-instrument dat gebruikt wordt voor de radiologische karakterisering van heel specifiek afval, in dit geval 220 litervaten niet-geconditioneerd afval die metalen, pvc of beton bevatten.
Alle vaten met radioactief afval moeten namelijk gekarakteriseerd worden voordat ze opgeslagen en uiteindelijk geborgen worden. Met het NIMS kan Belgoprocess de eerste fase van de karakterisering uitvoeren, aangezien het de aanwezigheid en hoeveelheid van bepaalde belangrijke nucliden meet. Die zullen dan als referentie dienen voor het bepalen van de activiteit van moeilijk te meten nucliden in deze vaten.”
Je hebt net een inspectie van het NIMS uitgevoerd. Wat was het resultaat daarvan?
Antonio: “Ik analyseerde het volledige technisch dossier van Belgoprocess, waarna ik de inspectie ter plaatse met mijn collega Aurélie uitvoerde. Bij een inspectie zijn we altijd ten minste met z’n tweeën, omdat we moeten nagaan of de operators de procedures ter plaatse naleven en de afvalproducent moeten ondervragen, met name over zijn kwaliteitszorgprogramma, de opleidingen die hij de operators aanbiedt en de documentatie die hij samenstelt. Al deze elementen zijn van essentieel belang; het gaat om meer dan enkel na te gaan of de detector goed werkt en aan onze eisen voldoet.
In het geval van het NIMS was de inspectie bevredigend. Eind november heeft Belgoprocess ons rapport ontvangen en meteen daarna ook de erkenningsbrief met een beschrijving van de detector en het soort niet-geconditioneerd afval waarvoor hij gebruikt zal worden.”
Heb je weet van gevallen waarin de inspectie niet bevredigend was?
Antonio: “Het gebeurt soms dat de erkenningsvoorwaarden niet worden nageleefd door de producent. Ik denk bijvoorbeeld aan een aanvraag voor de verlenging van een erkenning, waarbij we de erkenning uiteindelijk opgeschort hebben. Het technisch dossier voldeed aan onze eisen, maar tijdens de inspectie ter plaatse stelden we vast dat de producent het kwaliteitszorgprogramma niet gerespecteerd had. We legden hem daarom een actieplan op. Aan het einde van dit actieplan diende de producent een nieuwe aanvraag in voor de verlenging van zijn erkenning en voerden we een nieuwe inspectie uit, deze keer met een bevredigend resultaat. Meteen daarna hebben we zijn erkenning hersteld.”
Worden er regelmatig vervolginspecties overwogen door het team Erkenningen?
Antonio: “NIRAS streeft er altijd naar om haar processen te verbeteren, en het team Erkenningen vormt daarop geen uitzondering. Sommige erkenningen worden voor vijf jaar uitgereikt, maar in die periode kan de situatie op de site van de producent veranderd zijn. Een typisch voorbeeld daarvan is een operator die van werk verandert en zijn opvolgers niet voldoende opgeleid heeft. We denken er daarom steeds meer aan om regelmatig vervolginspecties te organiseren, bijvoorbeeld na twee jaar, in samenwerking met onze collega’s van het team Acceptatie. Op die manier sluiten we altijd aan bij de realiteit op het terrein.”
