Het grootste deel van de toekomstige oppervlaktebergings-site blijft onbebouwd. Op dat uitgestrekte terrein willen NIRAS en de lokale partnerschappen de biodiversiteit en de zachte recreatie stimuleren. Ze stippelen daarvoor acties uit tot 2033. De voorbije maanden vonden er verschillende natuurherstelwerken plaats.
Op de bergingssite in Dessel verrijzen de komende jaren verschillende gebouwen en installaties. Toch blijft ze voor het grootste gedeelte – meer dan 70 hectare – onbebouwd. Voor dat gebied heeft NIRAS samen met de partnerschappen STORA (Dessel) en MONA (Mol), en met nog andere geïnteresseerden een beheerplan voor meerdere jaren opgesteld. Het doel van het plan: de natuur alle kansen geven door in te zetten op biodiversiteit en zachte recreatie, zoals wandelen en fietsen.
Heideherstel
Een eerste belangrijke maatregel uit het plan is het herstel van de oorspronkelijke heidevegetatie. “Die is gedeeltelijk overwoekerd door het pijpenstrootje, een hardnekkige grassoort”, zegt Arne Berckmans van NIRAS. “Om de heide nieuw leven in te blazen passen we al enkele jaren twee natuurbeheermethodes toe: plaggen* en begrazing door schapen.”
De eerste methode blijkt het meest effectief omdat de oude zaadbank met heide vaak nogal diep zit. Daar gaan NIRAS en de partnerschappen dus sterker op inzetten. Deze zomer wordt er bijvoorbeeld ongeveer een hectare grond geplagd.
*De bovenste laag begroeiing afschrapen waardoor de onderliggende heide kan opschieten.
Exoten verwijderen
De heide die nu op verschillende plaatsen op het terrein weer opduikt, is een cultuurgewas. Dat betekent dat ze zonder actief beheer opnieuw verdrongen zal worden door andere planten en verdwijnt.
“Het omgekeerde geldt voor exotische planten- en boomsoorten op de site, zoals de Amerikaanse vogelkers en de Amerikaanse eik. Die gaan we juist systematisch rooien om ruimte te geven aan struiken en bomen die hier van nature voorkomen.” Zo werden begin dit jaar in een uithoek in het noorden van de site alle Amerikaanse vogelkersen omgezaagd. De takken bleven daarna liggen als dood hout.
“Daar doen tal van planten en dieren hun voordeel mee. Dood hout is noodzakelijk in een gezond en biodivers bos. Op diezelfde plaats hebben we ook de Amerikaanse eiken geringd: de bomen sterven daardoor af, maar blijven nog jaren staan. Op die manier worden ze een ideale broedplek voor spechten.”
Dunning dennenbos
Ook aan de zuidkant van de bergingssite neemt NIRAS maatregelen om zoveel mogelijk planten- en diersoorten te verwelkomen. In een dennenbos dicht bij het kanaal Bocholt-Herentals werden tot bijna de helft van de dennen verwijderd om meer licht op de bodem te laten vallen.
“Dat zorgt onder meer voor een groei van inheemse berken en eiken, en verdicht de vegetatie. De gerooide stammen werden weggehaald, de takken stapelden we op elkaar in grote takkenbossen. De wortels van de dennen blijven achter in de bodem.”
Kleine en grote poel
Even verderop werden zo’n vijf jaar geleden tot slot een kleine en een grote poel uitgegraven. Tijdens de zomermaanden komen libellen, salamanders en kikkers er graag zonnebaden op de oever. Om te verzekeren dat die hun habitat niet verliezen, worden de poelen actief beheerd.
“Zo diepen we ze af en toe uit om verzanding tegen te gaan. En we verwijderen de takken die erin terechtkomen zodat het water niet verzuurt. Ook de dennen op de zuidkant die de lichtinval belemmerden, werden er weggehaald.”
Wandel langs de Hooibeek
Zin gekregen om al die natuurlijke bezienswaardigheden zelf te komen ontdekken? Dat kan, zegt Arne Berckmans. “Een deel van de natuur op de site is opgevat als stiltegebied. Maar buiten dat gebied zijn natuurliefhebbers zeker welkom.”
“Ze kunnen deelnemen aan de begeleide wandeling van het informatiecentrum Isotopolis of binnenkort het nieuwe wandelpad uit dolomiet langs de Hooibeek en het heideterrein uittesten: een bewegwijzerd, vrij toegankelijk pad over de site dat aansluit op een provinciale wandelweg.”
De aanleg van het wandelpad start dit najaar. Het maakt deel uit van het recreatieve luik van het beheerplan van NIRAS, STORA en MONA.
