Het veiligheidsdossier - Mijlpaal voor de veilige oppervlakteberging van het laag- en middelactieve kortlevende afval in België
Het laag- en middelactieve kortlevende afval in België (of: categorie A-afval) krijgt binnenkort een definitieve bestemming. De Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS) bereidde samen met verschillende partners alles voor om op het grondgebied van de gemeente Dessel een oppervlakteberging te bouwen. Daarin zal het afval veilig bovengronds geborgen worden. Het is de eerste keer dat in ons land een berging voor radioactief afval wordt gebouwd.
Het oppervlaktebergingsproject kwam er niet van vandaag op morgen. Op 16 januari 1998 gaf de federale regering aan NIRAS de opdracht om een definitieve oplossing uit te werken voor het categorie A-afval in samenspraak met de lokale bevolking van een eventuele bergingslocatie. Vier gemeenten waren bereid om het bergen van afval op hun grondgebied te bestuderen: Dessel, Mol, Fleurus en Farciennes. Samen met deze gemeenten werden drie partnerschappen opgericht waarin de lokale stakeholders betrokken werden: STOLA in Dessel, MONA in Mol en PaLoFF in Fleurus-Farciennes.
Elk partnerschap kreeg de opdracht een geïntegreerd voorontwerp te ontwikkelen: een ontwerp van een bergingsinstallatie op eigen grondgebied, samen met een pakket aan voorwaarden die van het project een gedragen totaaloplossing zouden maken. Uit de verschillende voorontwerpen koos de federale regering in 2006 voor de oppervlakteberging van categorie A-afval in Dessel. Het was de start van wat het ‘cAt-project’ werd genoemd - een bergingsproject dat een technische en veilige langetermijnoplossing voor het afval combineert met maatschappelijke meerwaardeprojecten voor de regio.
De veiligheid van werknemers en omwonenden is uiteraard de absolute topprioriteit. Deze veiligheid, zowel vandaag als in de verre toekomst, toont NIRAS aan met een lijvig veiligheidsdossier. Met het veiligheidsdossier als technische basis vroeg NIRAS in 2013 een oprichtings- en exploitatievergunning voor de bergingsinrichting aan bij het FANC, het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. Die Belgische overheidsinstantie werd opgericht om bevolking, werknemers en leefmilieu doeltreffend te beschermen tegen het gevaar van ioniserende straling. Ze is verantwoordelijk voor de controle op de nucleaire installaties in ons land.
Het FANC bestudeerde het veiligheidsdossier en vroeg om bijkomende verduidelijkingen en aanvullingen. Op 4 februari 2019 diende NIRAS daarom een vervolledigd veiligheidsdossier in bij het FANC. Hiermee kon de vergunningsaanvraag een volgende fase ingaan.
Volgens welk concept en welke veiligheidsprincipes zal de oppervlakteberging gebouwd en beheerd worden? Hoe zal de veiligheid gecontroleerd en opgevolgd worden? En hoe zorgt het ontwerp ervoor dat de bergingsinrichting ook over honderden jaren nog altijd veilig en betrouwbaar zal zijn? In deze brochure vindt u de antwoorden op al die vragen.
