In de periode 2010-2021 werd er vanuit ons land 3512 ton radioactief besmette metalen uitgevoerd naar buitenlandse smelterijen. Na verwerking keerde er daarvan slechts 247 ton als radioactief afval terug naar België, het resterende deel kon als gerecycleerd materiaal vrijgegeven worden. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van NIRAS.
Bij de ontmanteling van uit gebruik genomen nucleaire installaties is het de bedoeling dat er uiteindelijk zo weinig mogelijk radioactief afval ontstaat. Daarom worden bij ontmantelingsoperaties de besmette en niet-besmette materialen eerst zorgvuldig van elkaar gescheiden. Zo beperken we de hoeveelheden radioactief afval aan de bron en vermijden we extra kosten voor de verwerking, opslag en berging ervan.
Verwerken en recycleren
© Cyclife
Niet-besmette materialen worden afgevoerd voor hergebruik of gaan naar erkende stortplaatsen. Besmette materialen worden als radioactief afval overgebracht voor verwerking en opslag naar onze dochteronderneming Belgoprocess in Dessel. Sommige besmette materialen kunnen evenwel nog grotendeels gerecycleerd worden. In de praktijk gaat het dan vooral over metalen, zoals bijvoorbeeld staal. Installaties om deze besmette metalen te verwerken bestaan niet in ons land, daarom worden ze naar buitenlandse smelterijen gezonden.
Daar worden de besmette metalen in een oven geladen. Tijdens het smeltproces verschijnen er aan de bovenkant van het gesmolten metaal zogenaamde slakken, steenachtige afvalstukjes die vrijwel alle radioactiviteit bevatten die oorspronkelijk aanwezig was in de besmette metalen. Deze metaalslakken worden afgeschraapt en keren nadien als radioactief afval terug naar ons land. Het gesmolten metaal (smelt) dat zich onder de slakken bevindt wordt in standaardvormen (gietelingen) gegoten. Dit metaal is niet meer radioactief en wordt ter plaatste als gerecycleerd materiaal voor industrieel gebruik aangeboden.
Drie buitenlandse verwerkingsbedrijven
In de periode 2010-2021 werd er 3512 ton besmette metalen uitgevoerd naar het buitenland voor smelting. Dit metaal ging naar drie verwerkingsbedrijven: het Zweedse Cyclife (2148 ton), het Amerikaanse EnergySolutions (726 ton) en het Duitse Siempelkamp (638 ton). De keuze voor een bepaald verwerkingsbedrijf hangt onder andere af van de prijs en de uitbatingslimieten van de smeltinstallaties (zowel radiologisch als fysicochemisch).
Het overgrote deel van de besmette metalen was afkomstig van ontmantelingsactiviteiten in Mol, Dessel en Fleurus. Een beperkt deel werd gegenereerd door de exploitatie van de kerncentrale van Doel. In totaal kwam er van de 3512 ton besmette metalen slechts 247 ton (7%) als radioactief afval terug naar ons land. Het grootste deel van de metalen was na verwerking dus niet meer radioactief en kon gerecycleerd worden.
Adviseren en controleren
Voor de uitvoer van radioactief materiaal voor behandeling in het buitenland en de terugkeer van radioactief afval naar ons land moet NIRAS advies geven aan het FANC (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle). In de periode 2010-2021 gaven we 72 adviezen voor de uitvoer van besmette materialen en 38 adviezen voor de invoer van radioactief afval afkomstig van smelting.
Daarbij moeten we zeker zijn dat zowel de besmette metalen als het afval na verwerking duidelijk gekarakteriseerd worden. Dat wil zeggen dat alle kenmerken en eigenschappen ervan bekend zijn en bijgehouden worden. Dit is essentieel om het afval in de volgende stappen veilig te kunnen beheren en om te controleren of er niet meer radiologische activiteit ingevoerd dan uitgevoerd wordt.
Foto's: © Cyclife
