Eind 2019 ontving NIRAS een gunstig voorlopig voorafgaand advies voor de bouw en de exploitatie van de oppervlaktebergingsinstallatie in Dessel. In die installatie zal de komende decennia al het laag- en middelactieve kortlevende afval in ons land geborgen worden. Het advies vormde een belangrijke mijlpaal in de nucleaire vergunningsprocedure, die nog volop aan de gang is.
Om de oppervlaktebergingsinstallatie te bouwen en daarna te exploiteren, heeft NIRAS twee vergunningen nodig: een omgevingsvergunning en een nucleaire vergunning. Die eerste hebben we intussen op zak. Binnen de nucleaire vergunningsprocedure kregen we al een gunstig voorlopig voorafgaand advies.
Dat werd in oktober 2019 toegekend door de Wetenschappelijke Raad van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). Sindsdien wordt er flink doorgewerkt om de rest van de procedure voor te bereiden. Onze collega Elise Vermariën geeft tekst en uitleg. Als veiligheidsingenieur bij NIRAS is ze verantwoordelijk voor de veiligheidsevaluaties van de oppervlakteberging.
Een ‘gunstig voorlopig voorafgaand advies’, wat is dat precies?
Elise Vermariën: “We kregen dat advies voor het belangrijkste onderdeel van de nucleaire vergunningsaanvraag: ons veiligheidsdossier. Dat is een lijvig geheel van documenten met daarin alle technische en wetenschappelijke argumenten die de veiligheid van de bergingsinstallatie aantonen op korte en lange termijn.”
“Je kan dit zien als een voorlopig positief advies voor de bouw en de exploitatie van de oppervlaktebergingsinstallatie. Het advies kwam er na een inhoudelijke analyse van het veiligheidsdossier door het FANC en zijn filiaal Bel V, en werd toegekend door de Wetenschappelijke Raad. Dat is een onafhankelijk orgaan binnen het FANC waarin leden met een grote nucleaire expertise zetelen. Denk aan universiteitsprofessoren en andere binnen- en buitenlandse experts.”
“Zij oordeelden dat het veiligheidsdossier voor advies naar de omliggende gemeenten, de provincie Antwerpen en de Europese Commissie kon, zoals de procedure voorschrijft. Ze vroegen ons ook om het dossier aan te vullen met bepaalde plannen, procedures en documenten.”
Kan je een voorbeeld geven van zo’n aanvulling?
“De Wetenschappelijke Raad vroeg onder andere meer details over het ontwerp van de monolieten. Dat zijn de robuuste betonnen kisten, opgevuld met mortel, waarin het laag- en middelactieve kortlevende afval zal worden ingesloten. Hoe het deksel van zo’n monoliet precies zou worden vastgezet op de kist, daarover wilden ze bijvoorbeeld meer informatie.”
“Daarnaast kregen we de opdracht om extra studies uit te voeren. Onder meer naar de werking van de barrières die het afval afzonderen en de radioactieve stoffen insluiten op lange termijn. Een zogenaamde performantieanalyse. Dat die barrières er samen voor zullen zorgen dat het afval geen gevaar betekent voor mens en milieu, hadden we al aangetoond. Maar we wisten nog niet in welke mate de onderdelen waaruit elke individuele barrière bestaat precies kunnen bijdragen aan dat resultaat.”
“We hebben daarom systematisch onderzocht en beschreven welke rol de verschillende onderdelen en materialen van de monolieten, de bergingsmodules en de afdekking spelen in de langetermijnveiligheid. Dat deden we op basis van onze kennis over de eigenschappen van die barrières, maar ook via extra modelleringen. Die laatste hielpen om verdere inzichten te verwerven.”
“Veel van wat we doen in het oppervlaktebergingsproject is pionierswerk. Sommige studies voor het veiligheidsdossier zijn een internationale primeur.”
Elise Vermariën, NIRAS
Het aanvullen van het veiligheidsdossier is een hele klus. Waarom is dat zo?
“In de eerste plaats omdat de aanvullingen best complex zijn. Veel van wat we doen in het oppervlaktebergingsproject is bovendien pionierswerk. De studie naar de werking van de individuele barrières op lange termijn is daar een goed voorbeeld van. Dat was een internationale primeur.”
“Sinds de toekenning van het advies in 2019 is er veel werk verzet binnen NIRAS. Mijn collega’s en ik zorgen ervoor dat elke aanvulling in het veiligheidsdossier terechtkomt. We coördineren daarvoor tal van studies en onderhouden nauwe contacten met het FANC.”
“Het FANC maakt immers tussentijds inhoudelijke beoordelingen van de nieuwe studies en aanvullingen. Met die werkwijze gaan we door tot elke vraag is beantwoord.”
Wat is de volgende stap in de vergunningsprocedure, wanneer het veiligheidsdossier klaar is?
“Het dossier zal dan samen met alle ontvangen adviezen een tweede keer worden voorgelegd aan de Wetenschappelijke Raad. Als die opnieuw een positief advies geeft, kan de oprichtings- en exploitatievergunning worden verleend via een koninklijk besluit. Daar een concrete timing voor geven is moeilijk. Maar we mikken momenteel op 2023 voor het ontvangen van de vergunning.”
