In het voorjaar van 2013 werden tijdens een routinecontrole in een opslaggebouw voor laagactief afval bij Belgoprocess in Dessel vaten met gelvormige uitloop ontdekt.
Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) werd onmiddellijk op de hoogte gesteld. Na grondige inspectie bevestigde het FANC dat de veiligheid van medewerkers, omwonenden en omgeving altijd verzekerd was.
Controle- en onderzoeksprogramma
NIRAS en Belgoprocess hebben meteen na de vaststelling een intensief controleprogramma opgezet om de omvang van het fenomeen te bepalen. Al snel werd duidelijk dat alle afvalvaten met gelvorming geconditioneerd waren in de kerncentrale van Doel. Het gaat vooral over concentraatafval, maar ook om enkele vaten met harsen.
Om de oorzaken van de gelvorming te begrijpen en gelijkaardige fenomenen in de toekomst te voorkomen, heeft NIRAS in 2013 ook een uitgebreid onderzoeksprogramma opgestart. Uit de eerste resultaten bleek dat de gelvorming het resultaat zou zijn van een alkali-silicareactie (ASR) in het beton dat het radioactieve afval inkapselt.
Evaluatie van verwerking en afvalacceptatie
Op vraag van NIRAS heeft een onafhankelijk internationaal expertpanel vervolgens de resultaten van het onderzoek bestudeerd. De experts hebben de methodologische aanpak en voorlopige conclusies van het onderzoek grondig geëvalueerd.
Ze onderschrijven de hypothese dat de gelvorming ontstond door een alkali-silicareactie. Daarnaast onderschrijft het panel de aanpak van NIRAS om de mogelijkheid op ASR in bestaande immobilisatieprocedés systematisch te onderzoeken en ze in toekomstige procedés uit te sluiten.
Het actieplan dat NIRAS en Belgoprocess vandaag voorstelden, houdt rekening met de bevindingen en aanbevelingen van het expertpanel. Het formuleert concrete actiepunten op korte, middellange en lange termijn. NIRAS gaat bovendien verder met het screenen van alle huidige verwerkingsprocedés. Ook haar afvalacceptatiesysteem gaat NIRAS doorlichten. Er vindt zowel een interne beoordeling plaats als een internationale benchmarking.
Veiligheid in de opslaggebouwen is verzekerd
Belgoprocess volgt het afval in opslag op met inspectierondes, luchtmonitoring en wrijfproeven. Het bedrijf zet ook de inspectierondgangen en cameravisualisaties voort. Daarnaast worden vaten uit de stapel genomen om ze individueel te inspecteren. Alle vaststellingen bevestigen dat de veiligheid van de tussentijdse opslag gegarandeerd blijft.
Nieuw opslaggebouw vergemakkelijkt de inspectie
NIRAS en Belgoprocess achten het nodig een nieuw opslaggebouw op te trekken. In het nieuwe opslaggebouw is er plaats voor alle vaten die mogelijk gelvorming vertonen. Hun aantal kan volgens NIRAS oplopen tot 10 000. Omdat manipulatie van de vaten veel eenvoudiger wordt, vergemakkelijkt NIRAS met deze logistieke oplossing de inspectie van de vaten.
Vaten met gelvorming beantwoorden niet aan de voorwaarden voor berging
Voor het uiteindelijke langetermijnbeheer van de vaten houdt NIRAS alle opties open. Momenteel beantwoorden de vaten die gelvorming vertonen niet aan de voorwaarden om geborgen te worden in de oppervlakteberging die in Dessel wordt voorbereid.
NIRAS start een onderzoeksprogramma om het afval te behandelen met het oog op een stabiel eindproduct, dat kan beantwoorden aan de vereisten van een veilig beheer op lange termijn.
“Via een aangescherpt inspectieprogramma volgen we de veiligheid van de tussentijdse opslag op de voet. Sinds de vaststelling van de gelvaten was en is de veilige opslag verzekerd.”
Wim Van Laer, Belgoprocess
“De vaten met gelvorming beantwoorden momenteel niet aan de voorwaarden voor oppervlakteberging. Een nieuw opslag-gebouw vormt een logistieke oplossing voor de vaten met gelvorming. Stapsgewijs gaan we nu onderzoeken hoe het afval kan worden behandeld met het oog op een veilige beheeroplossing voor de lange termijn.”
Jean-Paul Minon, NIRAS